Als bestuurder of manager heeft u te maken met verschillende georganiseerde partijen en belangen: werknemers, het zorgkantoor, de inspectie, de vakbonden enzovoort. De cliëntenraad is één van de vele partijen waarmee zaken moet worden gedaan en is niet altijd de partij die de eerste prioriteit krijgt.
De Wmcz 2018 verplicht de zorginstelling tot het instellen van een cliëntenraad. Bij het begrip cliëntenmedezeggenschap wordt al snel gedacht aan tegenstellingen van belangen en strijd. Bestuurders en managers staan niet altijd positief tegenover medezeggenschap en de invulling die daaraan wordt gegeven. Zijn cliëntenraden wel representatief genoeg? Zijn cliëntenraadsleden wel deskundig? Wat levert medezeggenschap van cliënten de zorgorganisatie eigenlijk op? Ook hebben managers niet altijd voldoende kennis van de wetgeving of vinden het lastig deze toe te passen.
Toch is er steeds meer oog voor het cliëntenperspectief en ligt steeds meer het accent op het belang van medezeggenschap van cliënten. Veel moderne bestuurders en managers zijn overtuigd van de goede mogelijkheden die het werken met de cliëntenraad biedt voor het versterken van de kwaliteit van de zorg. Voor de bestuurder is de cliëntenraad, als vertegenwoordiger van de collectieve belangen van cliënten, de instantie met wie zaken moet worden gedaan als het gaat om de cliëntenbelangen.
Verstandige investering
In een zorg waar de cliënt steeds meer centraal komt te staan, is cliëntenmedezeggenschap een belangrijke waarde. Managers spelen daarbij een bepalende rol. Een rol waarvan het belang door managers zelf soms wordt onderschat. Werken aan medezeggenschap van cliënten is niet alleen een wettelijke vereiste, maar ook een verstandige investering die haar vruchten zal afwerpen. Medezeggenschap kan de manager in de zorg nog onontdekte mogelijkheden bieden om zijn doelen te bereiken.
Kennis van de wet
De Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz) 2018 is de wettelijke basis van cliëntenraden in de zorg. Om als bestuurder of manager hiermee te kunnen werken is het niet nodig alle details te weten over de achtergronden van de wet, de bedoelingen van de wetgever en de debatten die de invoering en de toepassing van de wet hebben begeleid. Wel is het van belang het uitgangspunt te delen dat kwaliteit van zorg en het luisteren naar de stem van cliënten onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. De bereidheid te denken en te handelen vanuit het perspectief van cliënten is bijna altijd voldoende om recht te doen aan wat de wet beoogt. Aanvullende kennis over wat de wet precies regelt, kan dan bijdragen aan een goede invulling van de medezeggenschap.
Meer dan een verplicht nummer
Een goed vormgegeven cliëntenmedezeggenschap is meer dan een verplicht nummer. Ze kan ertoe bijdragen dat de kwaliteit van de zorg wezenlijk verbetert. Het management heeft daarbij een bepalende rol. De vervulling hiervan vraagt om een visie op cliëntenmedezeggenschap. Het management draagt deze visie en daarmee het belang van cliëntenparticipatie over op de medewerkers. Een positieve houding en gedrevenheid, gekoppeld aan een duidelijke visie op medezeggenschap zijn voorwaarden om de medezeggenschap van cliënten tot een succes te maken. Een management dat overtuigd is van het nut om een vertegenwoordiging van cliënten te betrekken bij belangrijke beslissingen en te luisteren naar hun wensen, is de sleutel tot een positieve cultuur van medezeggenschap.
Bijdrage bestuurder essentieel
Medezeggenschap draait om samenwerking tussen bestuurder, managers en cliëntenraden met als gemeenschappelijk doel een goede kwaliteit van de zorg. Managers en cliëntenraad werken dan wel samen aan het succes van medezeggenschap, maar uw rol als bestuurder of manager is bepalend. De Wmcz 2018 kent de zorgaanbieder een aantal taken toe, zowel bij het instellen van een cliëntenraad, als bij het in stand houden, faciliteren en naar een goed niveau van functioneren brengen van een cliëntenraad. Als manager bent u daarin sturend. Uw bijdrage is van essentieel belang voor een goede cliëntenmedezeggenschap.
Cliëntenraad naast andere vormen
Het instellen van een cliëntenraad betekent het formaliseren van medezeggenschap. Een cliëntenraad heeft echter alleen kans van slagen wanneer de medezeggenschap ook werkelijk ‘tussen de oren’ zit van de bestuurder, het management, de medewerkers én de cliënten van de organisatie. Een cliëntenraad is dan de formele vorm, naast vele andere vormen waarin het cliëntenperspectief en de cliëntenparticipatie zich binnen de organisatie manifesteren.
Draagvlak voor uw plannen
Cliëntenmedezeggenschap en de wettelijke regeling hiervan zijn voor managers van groot belang. Wat de ontwikkelingen op dat gebied ook mogen zijn, als manager zult u hiermee voortdurend te maken hebben. Wanneer u hier op een goede manier mee omgaat zult u merken dat dit niet alleen een verplichting is maar dat het u veel waardevols oplevert. U zult ervaren hoe prettig en waardevol het is samen te werken met een goed toegeruste, goed gemotiveerde en goed geïnformeerde cliëntenraad. Zij zijn de ogen en oren van de cliënten binnen uw instelling, brengen de wensen van cliënten in kaart en gaan na of er draagvlak voor uw plannen is.
Cliëntenraad als toetsteen cliëntenperspectief
Volgens het LSR draagt een instelling bij aan vertrouwen door in de samenwerking een positieve houding aan te nemen en middelen aan cliëntenraden beschikbaar te stellen zodat zij hun werk goed kunnen doen. Een instelling die bereid is te denken en te handelen vanuit het perspectief van cliënten, is al een eind op weg om recht te doen aan wat de wet beoogt.
De cliëntenraad wordt daarmee uw toetssteen om bij het ontwikkelen van beleid het cliëntenperspectief en de kwaliteit van zorg scherp op uw netvlies te houden. Hiermee maakt u cliëntenmedezeggenschap niet alleen tot zorg van de cliëntenraad, maar ook tot die van uzelf. Een zorg die u veel meerwaarde kan bieden.
Het goed functioneren van medezeggenschap, het benaderen van beleid vanuit cliëntenperspectief en een goede samenwerking tussen cliëntenraad en het management, draagt uiteindelijk bij aan waar het allemaal om te doen is: een goede kwaliteit van de zorg.
Meer informatie vindt u in het naslagwerk over het managen van cliëntenmedezeggenschap in de zorg. Een handreiking met voorbeelden voor bestuurders managers en alle geïnteresseerden in de organisatie van cliëntenmedezeggenschap in de zorg.U kunt dit naslagwerk bestellen via de webwinkel
Wilt u als bestuurder of manager informatie of advies over de inrichting van medezeggenschap in uw organisatie? Het LSR helpt u graag verder.
