Vanaf eind jaren zestig werd dit steeds meer onderwerp van maatschappelijk debat. Een voorbeeld hiervan zijn de discussies over de ‘antipsychiatrie’. In de jaren zeventig en tachtig is vervolgens veel ‘compensatie’-wetgeving voorbereid die in de jaren negentig is ingevoerd. Doel van deze wetgeving was het bevorderen van de rechtspositie van cliënten. Medezeggenschap als cliëntenrecht vindt zijn oorsprong in die periode. De ondernemingsraad heeft model gestaan voor de cliëntenraad: de ondernemingsraad als vertegenwoordiger van de belangen van de werknemers, de cliëntenraad voor die van cliënten. De Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz) trad in werking in 1996.
Voor 1996 hadden verschillende zorginstellingen zelf al regelingen getroffen om de positie van cliënten te versterken. Sommige instellingen hadden al een cliëntenraad. De overheid vond het de verantwoordelijkheid van iedere zorginstelling om rekening te houden met de wensen en behoeften van haar cliënten. Bij de vormgeving van de wet is dan ook besloten deze eigen verantwoordelijkheid te accentueren. De wet verplicht zorginstellingen om een cliëntenraad in te stellen en hier regelingen voor te treffen, maar laat de verdere invulling aan de zorginstellingen over.
De Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz) is in 1996 in werking getreden en komt voort uit het wetsvoorstel ‘democratisch functioneren zorginstellingen’ in 1988. Dit wetsvoorstel onderging in de loop der jaren vele wijzigingen en werd gesplitst in twee afzonderlijke wetsvoorstellen. Namelijk de medezeggenschap van cliënten aan de ene kant en het klachtrecht van cliënten aan de andere kant. Na de splitsing kon het wetsvoorstel pas de steun van het parlement krijgen.
Zorginstellingen kregen steeds meer aandacht voor afstemming van de zorg op de wensen van hun cliënten. Het bleek echter toch gewenst om een meer directe en wettelijke mogelijkheid voor cliënten te scheppen om voor hun belangen op te komen. De overheid wil met de Wmcz waarborgen dat in iedere collectief gefinancierde zorginstelling een geïnstitutionaliseerd orgaan van personen de belangen van cliënten behartigt.
Per 1 juli 2020 geldt Wet medezeggenschap cliënten zorginstellingen (Wmcz) 2018. Meer informatie
