Mensen met een ernstig meervoudige beperking een ‘stem’ geven. Dat is wat Cliënten over Kwaliteit (CoK)-EMB-instrument van doet. Het CoK EMB-instrument brengt de ervaring van cliënten in kaart door middel van observatie en de dialoog tussen begeleiders en naaste (ouder/mentor) van de cliënt. Zo ontstaat een beeld van hoe deze cliënten hun kwaliteit van bestaan en zorg ervaren.
Het CoK EMB-instrument is een VGN-erkend kwaliteitsinstrument van het LSR. Het is toegevoegd aan de VGN-waaier van cliëntervaringsinstrumenten Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg. Het LSR biedt daarmee een geaccrediteerd waaierinstrument waarmee u als zorgorganisatie ook de stem van mensen met een ernstig meervoudige bepreking kunt laten spreken.
Interview Daniela Roeland: ‘Iedereen kan ervaringen delen’
Wat houdt het CoK EMB-instrument in?
Het CoK EMB-instrument is een instrument waarmee de ervaringen van mensen met een ernstig meervoudige beperking ten aanzien van de kwaliteit van zorg en hun kwaliteit van bestaan, zo goed mogelijk worden vastgesteld en in kaart worden gebracht.
Deze mensen kunnen zelf niet woordelijk spreken over hun kwaliteit van bestaan maar kunnen hun ervaringen wel ‘delen’. Hiervoor zijn zij sterk afhankelijk van mensen met een langdurige persoonlijke of professionele relatie met de cliënt.
Door observeren, signaleren en interpreteren geven begeleiders en naasten woorden aan de ervaringen van de cliënt/familielid. Dit gebeurt door het invullen van een voorbereidende vragenlijst door minimaal twee personen die dicht bij hem of haar staan: een begeleider (bij voorkeur betrokken persoonlijk begeleiders van wonen en dagbesteding) en een naaste (verwant/familielid/mentor). Centrale thema’s in de vragenlijst vormen een vereenvoudiging van de domeinen van Schalock aangevuld met specifieke sub domeinen voor EMB van Maes (2020).
Vervolgens vindt een gezamenlijk gesprek plaats wat leidt tot het invullen van een gezamenlijke vragenlijst. Deze gezamenlijke vragenlijst vormt de input voor het zorgplan en de rapportage. Verdiepende (groeps- of spiegel) gesprekken of teamreflecties helpen de resultaten naar locatie- of stichtingsniveau te vertalen.
In het kort: via het CoK EMB-instrument delen mensen met een ernstig meervoudige beperking hun ervaringen (met de kwaliteit van de zorg en kwaliteit van bestaan), met behulp van mensen met wie zij een langdurige persoonlijke of professionele relatie hebben. Dit gebeurt op basis van observatie (methodisch kijken) en het gezamenlijke gesprek.
CoK EMB is als los instrument of als totaal CoK pakket in te zetten. CoK EMB sluit aan op het bestaande CoK waaierinstrument van het LSR. Het voordeel hiervan voor uw zorginstelling is dat het binnen een zelfde proces cliëntervaringen van verschillende doelgroepen kunnen worden gemeten en locatie- en stichtingsrapport de ervaringen van alle cliënten beslaat.
Specifiek voor de EMB-doelgroep
Het CoK-EMB-instrument is toegesneden op de specifieke EMB-doelgroep door:
- Toepassing van een vereenvoudiging van de domeinen van Schalock (afkomstig uit de methodiekDaadKracht) en toepassing van de subdomeinen EMB van Maes (2020).
- Toepassing van observatievragen (wat ervaart de cliënt als fijn/prettig; hoe merk je dat aanhem/haar; op welke manier heeft de cliënt invloed en keuzevrijheid). Aangevuld met het delen van de observaties en het bespreken van specifieke vragen door begeleider en naaste via het gezamenlijke gesprek. Op deze manier willen we zo dicht mogelijk bij de ervaring van de individuele cliënt zelf komen.
In gesprek met de zorginstelling brengen we in kaart voor wie het CoK EMB-instrument geschikt is en waar rekening mee gehouden dient te worden.
Wat kenmerkt CoK EMB?
De kern en het unieke aan het CoK EMB-instrument is:
- Expliciet aandacht voor de invloed en keuzevrijheid van de cliënt (vraag in de vragenlijst).
- Expliciet aandacht voor de wensen van de cliënt (vraag in de vragenlijst).
- Expliciet aandacht voor aandachtspunten en verbetersuggesties bestemd voor beeldvorming en het zorgplan.
- Focus op observatie via gerichte, open vragen in de vragenlijst. Of: methodische aanpak van observeren, signaleren en interpreteren.
- Het gezamenlijke gesprek.
- Zoveel mogelijk aansluiting op gesprekkencyclus en begeleidingsmethodiek/-programma in startoverleg met zorginstelling.
- Mogelijkheid voor verdiepende (groeps- en spiegel) gesprekken over de betekenis van de uitkomsten op locatie- en stichtingsniveau.
- Extra vragen specifiek voor de naaste onder andere hoe hij/zij de communicatie ervaart.
Uit welke onderdelen bestaat het CoK EMB-instrument?
- Handreiking (instructie)
Naaste en begeleider kunnen gebruik maken van een handreiking. Dit is een hulpmiddel voor beantwoording van de observatie-vragenlijsten en het gezamenlijke gesprek. De handreiking bevat observatietips en helpende vragen; tevens geeft de handreiking algemene instructie (organisatie en randvoorwaarden). - Voorbereidende observatie-vragenlijst
Ter voorbereiding op een gezamenlijk gesprek beantwoorden de persoonlijke begeleider en de naaste (familielid of wettelijk vertegenwoordiger) van de cliënt afzonderlijk van een elkaar een observatie-vragenlijst - Gezamenlijke observatie-vragenlijst
- De begeleider en naaste voeren een gesprek over hun ingevulde lijsten;
- Zij komen tot een gezamenlijke reactie over hoe de cliënt bepaalde thema’s ervaart en stellen vast wat hieruit meegenomen moet worden voor beeldvorming of ondersteuningsplan (invullen gezamenlijke lijst);
- De gezamenlijk beantwoorde lijst wordt opgenomen in het cliëntdossier.
- Verdiepende bespreking
Aanvullend op de uitkomsten van de gezamenlijke observatie-vragenlijsten vindt een verdiepende bespreking plaats over uitkomsten op locatie- of organisatieniveau (LSR groepsgesprek, spiegelgesprek of teamreflectie).
Over welke thema’s gaat CoK-EMB?
CoK-EMB behandelt de volgende thema’s:
- De woonlocatie
- Sociale contacten
- prettig voelen bij andere cliënten
- contact met familie / vrienden / kennissen
- Lichamelijk welzijn
- (lichamelijke) verzorging
- zorg voor gezondheid
- Daginvulling
- afwisseling rust-activering
- nieuwe ervaringen opdoen
- Begeleiders
- prettig voelen bij begeleiders
- begrepen worden door begeleiders
- Ervaringen van de naaste
- communicatie met begeleiders van de groep
- overleg over ondersteuningsplan
- cijfer voor woonlocatie
- wensen en behoeften van naaste voor familielid
Wat levert CoK EMB op?
Met CoK EMB krijgt u als zorgorganisatie inzicht in hoe EMB-cliënten de kwaliteit van zorg en hun kwaliteit van bestaan ervaren. CoK EMB levert daarmee een bijdrage aan kwaliteitsverbetering. zowel op individueel niveau (gekoppeld aan de cyclus van evaluatie en planbespreking, opnemen van nieuwe afspraken en doelen in ondersteuningsplan van cliënt) als op locatieniveau en organisatieniveau. Dit geeft een positieve impuls aan de zorg voor cliënten met EMB.
CoK EMB stimuleert begeleiders en naasten van de EMB-cliënt tot ‘even anders kijken’ naar de cliënt en de zorg die hij krijgt. Wat ervaart de cliënt als prettig/fijn? Waar merk je dat aan? Hoe kan hij invloed hebben? Welke wensen heeft hij? In ‘even een ander gesprek’ stellen zij samen vast hoe de kwaliteit van zorg en bestaan te beoordelen is en welke aandachtspunten en verbetersuggesties zij meenemen voor het ondersteuningsplan. Ook stimuleert CoK EMB de dialoog tussen begeleider en naaste van de cliënt.
Voor de locatie waar de cliënt woont en de organisatie waar dit onder valt, levert CoK EMB informatie op over wat goed gaat in de zorg en het leven van EMB-cliënten en wat beter kan (door informatie uit analyse, verdiepende bespreking en rapportage). Op basis daarvan stelt de locatie en de organisatie verbeterplannen op.
Meer informatie?
Wilt u weten hoe het CoK EMB-instrument in uw organisatie kan worden ingezet, neemt u dan contact met ons op via kwaliteit@hetlsr.nl.
